Nie tak dawno obchodziliśmy Dzień Pracoholika. Jest to zatem dobra okazja, żeby przyjrzeć się czynnikowi, który towarzyszy każdemu z nas – w większym lub mniejszym stopniu. Mowa oczywiście o stresie, który owiany złą sławą, spędza sen z powiek niejednemu pracownikowi korporacji (i nie tylko!). Przewlekły stres może mieć szkodliwy wpływ na ludzki organizm. Jego efektem może być wypalenie zawodowe, które współcześnie jawi się jako choroba cywilizacyjna.
Stres – choroba cywilizacyjna
Nie sposób uniknąć stresu. Każdy z nas jest na niego narażony. Szczególnie we współczesnym świecie, kiedy dużo pracujemy, żyjemy szybko i doświadczamy nadmiaru bodźców. Pojęcie stresu definiuje się jako stan obciążenia systemu psychicznego, powstający na skutek zagrożenia, utrudnienia lub niemożliwości realizacji (istotnych z punktu widzenia jednostki) celów, zadań bądź wartości[1]. Stres pobudza korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu, co prowadzi do zwiększenia glukozy we krwi. Długotrwały stres zwykle bywa destrukcyjny, niemniej może spełniać rolę pozytywną – np. mobilizować do działania.
Stres – objawy i skutki negatywnego stresu
Stres, szczególnie ten długotrwały, daje widoczne objawy. Są one dość charakterystyczne dla reakcji organizmu na nerwowe sytuacje. Należą do nich:
- drżenie rąk,
- nadmierna potliwość,
- rumieńce na czole lub/oraz w okolicy szyi,
- kołatanie serca,
- bezsenność,
- niestrawność,
- ból brzucha,
- biegunka,
- wymioty,
- lęk,
- obniżone libido,
- parcie na mocz.
Oprócz tego pojawiają się również takie objawy, jak przyspieszona akcja serca (w tym wzrost ciśnienia tętniczego) czy rozszerzenie naczyń krwionośnych.
Niestety długotrwały stres może doprowadzić do poważnych schorzeń, takich jak:
- zawał serca,
- cukrzyca,
- bezpłodność,
- bezsenność,
- zaburzenia lękowe i depresja,
- problemy żołądkowo-jelitowe.
Stres zawodowy
Praca to miejsce, w którym spędzamy bardzo dużo czasu w ciągu całego życia. Jednak budzi ona w człowieku ambiwalentne emocje. Nierzadko obowiązki, które musimy wykonać w pracy, wywołują u nas ból brzucha czy zaparcie – to znak, że praca nas stresuje. Wskaźniki stresu związanego z pracą stale rosną. Uprzemysłowienie miast i postęp cywilizacyjny przyczyniają się do wzrostu poziomu stresu zawodowego. Każda praca, niezależnie od zajmowanego stanowiska, może wywoływać szkodliwe napięcie. Istnieją oczywiście zawody, w których pracownicy są bardziej narażeni na stres niż zwykle. Mowa np. o strażakach, lekarzach czy górnikach.
Wypalenie zawodowe – nowa choroba cywilizacyjna
Wypalenie zawodowe jest procesem złożonym, który powoli i skrupulatnie narasta. Jest charakteryzowany jako stan/zespół wyczerpania emocjonalnego oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych[2]. Do objawów wypalenia zawodowego zaliczymy:
- utrata energii,
- zmęczenie,
- alienacja,
- osłabienie,
- spadek poczucia własnej kompetencji oraz sukcesów w życiu zawodowym.
Funkcjonowanie człowieka w warunkach przewlekłego stresu, uruchamia czynniki rozpoczynające proces wypalenia. Na wypalenie zawodowe szczególnie narażone są osoby, które:
- są silne zaangażowane w pracę,
- mają duże oczekiwania wobec własnej osoby,
- negują własne granice obciążenia,
- odsuwają na dalszy plan własne potrzeby i interesy,
- chętne podejmują się nowych obowiązków i zadań.
Uporanie się z wypaleniem zawodowym niestety nie należy do najłatwiejszych. Warto jednak znaleźć balans między pracą a życiem prywatnym. Stawiać sobie granice oraz nie umniejszać własnym dokonaniom. Jednak najlepszym rozwiązaniem dla osób zmagających się z wypaleniem zawodowym, jest psychoterapia. Specjalista pomoże Ci przepracować Twój problem i wskaże szkodliwe czynniki. Możesz umówić się na telekonsultację z psychologiem, tym samym nie ma konieczności wychodzenia z domu.
Podsumowanie
Niestety stres dotyka każdego z nas. Częściej jednak przybiera postać negatywną, która może w konsekwencji prowadzić do wypalenia zawodowego. To psychiczne zmęczenie oraz poczucie bezsensu w podejmowaniu działań i dążeniu do określonych celów. Wyczerpanie emocjonalne to ten czynnik wypalenia zawodowego, za który odpowiada stres. Dlatego też syndrom ten lokalizuje się w dziedzinie stresu.
Źródła:
M. Kraczla, Wypalenie zawodowe jako efekt długotrwałego stresu, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie”, 2013, nr 2, s. 69-81.
https://www.medme.pl/artykuly/przewlekly-stres-skutki-dlugotrwalego-stresu-i-leczenie,73584.html
[1] M. Kraczla, Wypalenie zawodowe jako efekt długotrwałego stresu, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie”, 2013, nr 2, s. 70.
[2] M. Kraczla, Wypalenie zawodowe jako efekt długotrwałego stresu, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie”, 2013, nr 2, s. 75.
